Jednym z zagadnień związanych z usytuowaniem domu na działce jest jego ustawienie względem kierunków świata. Często ignorowane, pomijane i niedoceniane, stanowi ważny czynnik wpływający na przyszłe oszczędności przy eksploatacji oraz wygodę użytkowania domu.
Nasłonecznienie w ciągu dnia
Na naszej szerokości geograficznej Słońce wschodzi na wschodzie, raczy nas promieniami od strony południowej i zachodzi na zachodzie – o tym wiemy wszyscy jeszcze z czasów szkoły podstawowej. Ma to wpływ również na nasłonecznienie pomieszczeń w domach i mieszkaniach :
– pomieszczenia od wschodu nasłonecznione są rano
– pomieszczenia od południa nasłonecznione są przez większość dnia
– pomieszczenia od zachodu nasłonecznione są po południu
– pomieszczenia od północy Słońca nie widzą w ogóle (chyba, że w odbiciu od szyb sąsiada, które zawsze razi akurat prosto w oczy 😉 )
Działka a kierunki świata
Konsekwencją takiego stanu rzeczy powinien być przemyślany rozkład pomieszczeń, uwzględniający możliwość ich nasłonecznienia lub ograniczenia dostępu Słońca. Pomieszczenia światłolubne, jak salon, pokoje dziecięce, gabinet powinny być kierowane ku południowi, i w zależności od ich funkcji, również ku wschodowi lub zachodowi. Warto zwrócić uwagę na fakt, że wyżej wymienione części domu są zarazem pomieszczeniami z największymi przeszkleniami, przez które ciepło ucieka z domu, ale też zostaje dostarczone przez promieniowanie słoneczne.
Dla przykładu : bilans zysków i strat ciepła dla okna dachowego po stronie południowej w całym okresie grzewczym (w zależności od zastosowanej szyby, ramy oraz kąta nachylenia dachu) może być dodatni i wynieść nawet 100kWh na metr kwadratowy powierzchni szyby.
Działka z wjazdem od północy
Taki układ drogi i działki jest sytuacją idealną. Od północy można ulokować pomieszczenia, które nie wymagają (lub nie lubią) światła słonecznego, jak strefa wejściowa (przedsionek, garderoba), garaż, kotłownia, pomieszczenie gospodarcze. Do pomieszczeń, które za światłem nie przepadają można również wliczyć kuchnię oraz spiżarnię, w których zbyt wysoka temperatura nie wpływa dobrze na długość przechowywania żywności.
Następnie, opierając się na zasadzie „podążania za Słońcem” w łatwy sposób można umiejscowić kolejne pomieszczenia, określając w jakich porach dnia chcielibyśmy mieć dostęp do Słońca:
– od strony wschodniej sypialnie, w których światło słoneczne pożądane jest od rana, aby łatwiej budzić się do życia oraz gabinet dla osób pracujących w domu
– od strony południowej i południowo-zachodniej salon oraz jadalnię – są to dwa pomieszczenia, w których w godzinach popołudniowych spędza się najwięcej czasu, a dzięki dobremu nasłonecznieniu są zarówno dogrzane, jak i doświetlone (taniej na rachunkach za ogrzewanie i oświetlenie – podwójne zwycięstwo 🙂 ). Dodatkowo od strony południowej mamy możliwość umieszczenia wyjścia na taras i ogród.
Działka z wjazdem od wschodu
Przy takim układzie działki do kierunków świata mamy sytuację niewiele mniej korzystną od powyższej i w zależności od warunków, możemy poradzić sobie z tym na dwa sposoby :
– usytuowanie wejścia do domu od północy i wjazdu do garażu od wschodu
– usytuowanie wejścia do domu od wschodu, garażu od północnego – wschodu (wygodniejsze w przypadku domów szerokich)
Oba rozwiązania dadzą nam możliwość dalszego rozmieszczania pomieszczeń według schematu 'idealnego’ z wjazdem od północy.
Działka z wjazdem od zachodu
Przy takim rozmieszczeniu sytuacja jest zdecydowanie mniej lubiana przez architektów. W przypadku wielu działek o takim układzie niepożądanym jest umiejscowienie salonu i jego przeszkleń od strony drogi, „otwierając” dom na widok pieszych i kierowców. Również skomplikowane będzie rozmieszczenie kuchni i salonu (w którym zazwyczaj jest jadalnia) w pobliżu siebie, jednocześnie ograniczając światło do kuchni i dostarczając je do salonu.
Działka z wjazdem od południa
Najniekorzystniejsza sytuacja dla projektantów i Inwestorów. Droga znajduje się od strony, ku której powinien zostać „otwarty dom”. W zależności od rozmiaru działki i wytycznych zawartych w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego / Decyzji o warunkach zabudowy, można spróbować odsunąć dom jak najdalej od granicy działki, tworząc ogród od frontu, jednocześnie umieszczając od tej strony salon. W przypadku działek o małej powierzchni lub znajdujących się przy ruchliwej drodze prywatność i spokój przyszłych mieszkańców może się okazać ważniejszy od odpowiedniego nasłonecznienia domu i salon zostanie umieszczony od strony północnej.
Wnioski
Powinny nasuwać się same – nie planujmy domu bez przeanalizowania jego położenia względem kierunków świata.
Słońce odgrywa najważniejszy czynnik kształtujący nasz harmonogram dnia i ze względów zarówno funkcjonalnych, jak i oszczędności, powinno być brane pod uwagę przy kreowaniu rozkładu pomieszczeń w domu.
Dlatego pamiętajmy – pomieszczenia, w których przebywamy: rano – od wschodu, po południu/wieczorem – od południowego zachodu, sporadycznie – od północy, nie zapominając przy tym o odpowiednich widokach za oknem 🙂
Usytuowanie domu a kierunki świata
Jednym z zagadnień związanych z usytuowaniem domu na działce jest jego ustawienie względem kierunków świata.
Często ignorowane, pomijane i niedoceniane, stanowi ważny czynnik wpływający na przyszłe oszczędności przy eksploatacji oraz wygodę użytkowania domu.
Nasłonecznienie w ciągu dnia
Na naszej szerokości geograficznej Słońce wschodzi na wschodzie, raczy nas promieniami od strony południowej i zachodzi na zachodzie – o tym wiemy wszyscy jeszcze z czasów szkoły podstawowej. Ma to wpływ również na nasłonecznienie pomieszczeń w domach i mieszkaniach :
– pomieszczenia od wschodu nasłonecznione są rano
– pomieszczenia od południa nasłonecznione są przez większość dnia
– pomieszczenia od zachodu nasłonecznione są po południu
– pomieszczenia od północy Słońca nie widzą w ogóle (chyba, że w odbiciu od szyb sąsiada, które zawsze razi akurat prosto w oczy 😉 )
Działka a kierunki świata
Konsekwencją takiego stanu rzeczy powinien być przemyślany rozkład pomieszczeń, uwzględniający możliwość ich nasłonecznienia lub ograniczenia dostępu Słońca. Pomieszczenia światłolubne, jak salon, pokoje dziecięce, gabinet powinny być kierowane ku południowi, i w zależności od ich funkcji, również ku wschodowi lub zachodowi. Warto zwrócić uwagę na fakt, że wyżej wymienione części domu są zarazem pomieszczeniami z największymi przeszkleniami, przez które ciepło ucieka z domu, ale też zostaje dostarczone przez promieniowanie słoneczne.
Dla przykładu : bilans zysków i strat ciepła dla okna dachowego po stronie południowej w całym okresie grzewczym (w zależności od zastosowanej szyby, ramy oraz kąta nachylenia dachu) może być dodatni i wynieść nawet 100kWh na metr kwadratowy powierzchni szyby.
Działka z wjazdem od północy
Taki układ drogi i działki jest sytuacją idealną. Od północy można ulokować pomieszczenia, które nie wymagają (lub nie lubią) światła słonecznego, jak strefa wejściowa (przedsionek, garderoba), garaż, kotłownia, pomieszczenie gospodarcze. Do pomieszczeń, które za światłem nie przepadają można również wliczyć kuchnię oraz spiżarnię, w których zbyt wysoka temperatura nie wpływa dobrze na długość przechowywania żywności.
Następnie, opierając się na zasadzie „podążania za Słońcem” w łatwy sposób można umiejscowić kolejne pomieszczenia, określając w jakich porach dnia chcielibyśmy mieć dostęp do Słońca:
– od strony wschodniej sypialnie, w których światło słoneczne pożądane jest od rana, aby łatwiej budzić się do życia oraz gabinet dla osób pracujących w domu
– od strony południowej i południowo-zachodniej salon oraz jadalnię – są to dwa pomieszczenia, w których w godzinach popołudniowych spędza się najwięcej czasu, a dzięki dobremu nasłonecznieniu są zarówno dogrzane, jak i doświetlone (taniej na rachunkach za ogrzewanie i oświetlenie – podwójne zwycięstwo 🙂 ). Dodatkowo od strony południowej mamy możliwość umieszczenia wyjścia na taras i ogród.
Działka z wjazdem od wschodu
Przy takim układzie działki do kierunków świata mamy sytuację niewiele mniej korzystną od powyższej i w zależności od warunków, możemy poradzić sobie z tym na dwa sposoby :
– usytuowanie wejścia do domu od północy i wjazdu do garażu od wschodu
– usytuowanie wejścia do domu od wschodu, garażu od północnego – wschodu (wygodniejsze w przypadku domów szerokich)
Oba rozwiązania dadzą nam możliwość dalszego rozmieszczania pomieszczeń według schematu 'idealnego’ z wjazdem od północy.
Działka z wjazdem od zachodu
Przy takim rozmieszczeniu sytuacja jest zdecydowanie mniej lubiana przez architektów. W przypadku wielu działek o takim układzie niepożądanym jest umiejscowienie salonu i jego przeszkleń od strony drogi, „otwierając” dom na widok pieszych i kierowców. Również skomplikowane będzie rozmieszczenie kuchni i salonu (w którym zazwyczaj jest jadalnia) w pobliżu siebie, jednocześnie ograniczając światło do kuchni i dostarczając je do salonu.
Działka z wjazdem od południa
Najniekorzystniejsza sytuacja dla projektantów i Inwestorów. Droga znajduje się od strony, ku której powinien zostać „otwarty dom”. W zależności od rozmiaru działki i wytycznych zawartych w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego / Decyzji o warunkach zabudowy, można spróbować odsunąć dom jak najdalej od granicy działki, tworząc ogród od frontu, jednocześnie umieszczając od tej strony salon. W przypadku działek o małej powierzchni lub znajdujących się przy ruchliwej drodze prywatność i spokój przyszłych mieszkańców może się okazać ważniejszy od odpowiedniego nasłonecznienia domu i salon zostanie umieszczony od strony północnej.
Wnioski
Powinny nasuwać się same – nie planujmy domu bez przeanalizowania jego położenia względem kierunków świata.
Słońce odgrywa najważniejszy czynnik kształtujący nasz harmonogram dnia i ze względów zarówno funkcjonalnych, jak i oszczędności, powinno być brane pod uwagę przy kreowaniu rozkładu pomieszczeń w domu.
Dlatego pamiętajmy – pomieszczenia, w których przebywamy: rano – od wschodu, po południu/wieczorem – od południowego zachodu, sporadycznie – od północy, nie zapominając przy tym o odpowiednich widokach za oknem 🙂